Protez kol, günümüzde gelişen teknoloji yardımıyla oldukça başarılı sonuçlar vermekte ve kişiye özel uygulamalar birçok kullanıcıyı memnun etmektedir.
Yapay kol olarak da bilinen kol protezi uygulaması, üst ekstremite ampütasyonu sonrası ortaya çıkan işlevsellik yoksunluğunu gidermeyi ve aynı zamanda estetik açıdan da kişiyi memnun etmeyi amaçlayan bir prosedürdür. Bu uzvunu kaybetmiş bir kişinin geçirdiği ameliyatın ardından ihtiyacı olan şeyler, bacakların kaybında yaşananlardan farklıdır. Buna günlük yaşamda elin işlevinin yani yerine getirdiği eylemlerin neden olduğu söylenmektedir. Örneğin, bir kişi ayağındaki parmaklardan birini yitirdiğinde önemli ölçüde yürüme bozukluğu görülmeyebilir, ancak el baş parmağında aynı durum yaşandığında bu organın fonksiyonlarının yarısından fazlası yitirilmiş olur. El protezi ve parmak protezleri bu yüzden önemlidir.
Hemen hemen tüm meslekler özelinde çalışan kişiler için üst ekstremiteler son derece işlevseldir. Burada yaşanan bir kayıpta çalışma yaşantısına geri dönmek kolay olmamaktadır. Bu nedenle protezi yapılan uzuvlar için, özellikle de vücudun üst bölgesinde, edinilecek en ufak bir kazanımın bile değeri hayli yüksektir ve bireye fazlasıyla yardımcı olur. Bu bilgilerin yanında, bu alanda araştırma yapan kişilerin el protezi çeşitleri ve protez kollar nasıl çalışır başlıkları etrafında yoğunlaştığı bilinmektedir.
Protez Kol Çeşitleri Nelerdir?
Protez kol çeşitleri, biyonik kol, myoelektrik kol protezi, mekanik ve kozmetik olmak üzere 4’e ayrılır. Gruplandırmada teknik özellikler ayırt edicidir. Burada da diğer uzuvlarda olduğu gibi 2 marka deneyimleri ve kaliteleriyle öne çıkmaktadır. Birincisi olan Alman firması Ottobock, kişinin eline, dirseğine, omzuna ve bileğine uygulanabilen ürünler üretmektedir. Soketin içerisine konulan biyonik çipler vasıtasıyla çalışır, kas hareketleriyle eş zamanlıdır. Bu hareketli protez kol sayesinde kişi tüm parmaklarını hassas bir şekilde kullanabilir. Birey, baş parmağın hareketini istediği pozisyonda sabitleyebilir. Şarj edilebilir ve 1 haftaya kadar dayanır. Biyonik kol fiyat açısından mekanik protez kol kadar avantajlı değildir.
Myoelektronik kol protezi de yine aynı ihtiyaçların tamamını karşılayabilir ve benzer prensiple çalışır. Tam elektronik bir sisteme tabidir. Özellikle çalışma hayatı aktif olan insanlar için en ideal seçim olduğu söylenebilir. Yalnızca 3 parmak hareket ederken kalanları doğru pozisyonlarda sabit durur. Kişilerin ten rengine uyumludur. Kozmetik türler ise daha ziyade dış görünüşlerini önemseyenler için uygundur. Burada da tasarım, kullanma kolaylığı, ağırlık gibi unsurlar işlevselliğe ağır basar. Uzun ömürlüdürler ve üzerine çeşitli aksesuarlar eklenebilir. Bu bilgiler protez el nasıl çalışır diye merak edenler için fikir verebilir.
Bunların yanında, sibernetik kol olarak da bilinen robotik kol protezi de mevcuttur. Bir süredir insanlar üzerinde uygulanabilen ve zihin kontrolünü gerçekleştirebilen bu ilerici modeller sayesinde esnek hareket ve kavrama kabiliyetinin yanında dokunma hissinin simüle edilmesi de mümkün olabilmektedir.
Protez Kol Seviyeleri Nelerdir?
Yapay uzuvlar söz konusu olduğunda bir diğer konu seviyeleridir. Burada ampütasyon seviyesi belirleyicidir. Doktor tarafından tespit edilen bu konum, kişinin ameliyatından geride ne kadar “güdük” kaldığını işaret eder. Bu sayede de hangi ürünün uygun olup olmadığı anlaşılabilir. Muayene mutlaka bu alanda uzman bir kişi tarafından gerçekleştirilmelidir. Protez kol çizimi ile anlaşılabilen bu seviyeler aşağıda listelenmiştir:
- Dirsek altı kol protezleri
- Dirsek üstü kol protezleri
- Omuz dezartükilasyon
Birinci sıradaki protezler kişilerin dirsek eklemi altında ve bilekte kayıp yaşamaları durumunda kullanılır. Myoelektronik ve biyonik türlere uyumludur. İnsan ten rengine çok yakın opsiyonları bulunmaktadır. Cerrahi işlem gerektirmeden uygulanabilir. İkinci sıradaki ürünler ise dirsek eklemiyle omuz arasında kalan vakalarda tercih edilir. Eklem yerine elektronik veya mekanik seçeneklerden birisi yapılabilir. Kalan tüm vasıfları aynıdır. Son sıradaki dezartükilasyon, omuzdan protez kol olarak tarif edilebilir. Yine diğer özellikleriyle ilk 2 sıradaki protezlerle benzeşir.
Protez Kol Uygulaması Nasıl Gerçekleşir?
Uzman ve teknik ekip daha sonra hastanın konforunu ve protezin hareket aralığını test eder. Elektronik modellerde bu aşamada EMG (elektromiyograf) bölgeleri değerlendirilir ve sinyal gücüne bakılır. Yapay uzvun yapısı, hizalanması ve diğer optimizasyon işlemleri yine bu adımda gerçekleştirilir. Tüm değerlendirmeler bittiğinde protez kol son şeklini almış olur ve üretilir. Birey, üst ekstremite kaybı sonrası kullanmaya başlamadan önce gerekli eğitimleri ve rehabilitasyonları almalıdır. Yaklaşık 2 hafta boyunca kontrol edilen kişi, bu ilk takip sürecinin ardından 6 ayda bir muayeneye gitmelidir.
Protez kol fiyatları da kullanıcı adayları arasında yoğun olarak merak edilmektedir. Burada belirleyici olan şeyler hangi markanın kullanıldığı, hangi modelin tercih edildiği, uzman ve kliniğin yetkinliği gibi faktörlerdir. Türkiye’nin ve dünyanın en iyi kol protezleri uygulayıcısı Luxmed ile iletişime geçerek tüm prosedürler hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
